Vlaanderen maakt zonne-energie verplicht voor groot stroomverbruikers vanaf januari 2025. Dit betekent dat gebouwen met een elektriciteitsafname groter dan 1.000 megawattuur per jaar zonnepanelen moeten installeren. Voor overheidsgebouwen ligt de drempel op 250 megawattuur per jaar, vanwege hun voorbeeldfunctie. Vanaf 2030 wordt deze verplichting uitgebreid naar gebouwen met een jaarafname van meer dan 100 megawattuur per jaar.
Om specifieker te zijn, moeten gebouwen in Vlaanderen die in 2021 of later de drempelwaarde overschrijden, tegen 30 juni 2025 een zonnepaneelinstallatie hebben van minstens 10 procent van het totale horizontale dakoppervlak. De eigenaren, erfpachters en opstalhouders van deze gebouwen met een hoge elektriciteitsafname zijn onderworpen aan deze verplichting. Bovendien moeten zij de zonnepaneelinstallatie geleidelijk uitbreiden: tegen 2030 moet minstens 15 procent en tegen 2035 minstens 20 procent van het dak bedekt zijn met zonnepanelen.
Er zijn verschillende mogelijke alternatieven voor het plaatsen van zonnepanelen. Ze kunnen niet alleen op het dak worden geïnstalleerd, maar ook op marginale gronden zoals bermen, gesloten stortplaatsen (die niet worden gebruikt als landbouwgebied of natuurgebied), carports en fietsenstallingen. Daarnaast is het mogelijk om te kiezen voor drijvende zonnepanelen op het water. Onder bepaalde voorwaarden kan de eigenaar er ook voor kiezen om de zonnepanelen op een ander eigendom te plaatsen, een windturbine of een warmtekrachtinstallatie (wkk) op biomassa of biogas te installeren, of te participeren in een nieuwe groenestroominstallatie.
Minister Demir, verantwoordelijk voor het voorstel dat definitief is goedgekeurd door de Vlaamse regering, licht toe: "Als 10 procent van het dakoppervlak van de grote elektriciteitsverbruikers bedekt wordt met zonnepanelen, kan de opgewekte stroom direct ter plaatse worden verbruikt en zal de energiefactuur dalen." Uit gegevens blijkt dat maar liefst 70 procent van de ruim 2.500 grootverbruikers in Vlaanderen afgelopen jaar te maken kreeg met hoge energiekosten, maar nog geen overstap heeft gemaakt naar zonnepanelen. Daarom worden grootgebruikers vanaf 2025 verplicht om zonnepanelen op hun daken te installeren. Deze verplichting zal ongetwijfeld voordelig zijn voor hun portemonnee.
Wie niet op tijd aan de verplichting voldoet, krijgt een geldboete opgelegd. De details met betrekking tot het handhavingskader en de hoogte van de boetes worden nog nader uitgewerkt in het Energiedecreet. De boete is tot nu toe vastgesteld op 400 euro per kilowattpiek vermogen dat ontbreekt op het moment dat de gebouweigenaar niet aan de verplichting voldoet. Het Vlaamse Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) zal vervolgens opnieuw een termijn van 2 jaar toepassen waarin de verplichting alsnog moet worden nageleefd.