Sinds 1 januari is het capaciteitstarief van kracht gegaan, wat een verandering betekent in de manier waarop de kosten voor het gebruik van het elektriciteitsnet worden berekend. Dat zijn de kosten die je betaalt voor de aanleg en het onderhoud van het elektriciteitsnet. Dit nieuwe tarief heeft echter voor veel mensen nog vragen en verwarring opgeroepen. Daarom willen we graag wat verduidelijking brengen.
1. Wat is het capaciteitstarief?
We betalen niet alleen voor de energie zelf, maar ook voor de kosten van het distributienetwerk waarmee de energie naar onze huizen en bedrijven wordt gebracht. In Vlaanderen is Fluvius verantwoordelijk voor dit netwerk. Deze kosten worden verrekend via onze energierekening, dus we betalen er al voor. Vanaf januari zal echter de manier waarop deze kosten worden berekend veranderen.
Door de invoering van het capaciteitstarief hoopt de VREG het elektriciteitsnet minder te belasten. Door de energietransitie, de overschakeling van fossiele- en nucleaire energiebronnen naar hernieuwbare energiebronnen, neemt die belasting namelijk toe. De nieuwe nettarieven moet Vlaamse gezinnen aanmoedigen hun verbruik over de dag te spreiden waardoor het elektriciteitsnet niet overbelast geraakt.
De reden voor deze verandering is eenvoudig: we willen de distributiekosten voor iedereen betaalbaar houden. Tegenwoordig - door de energietransitie - gebruiken we bijvoorbeeld veel meer elektriciteit in plaats van fossiele brandstoffen. Denk aan elektrische voertuigen die moeten worden opgeladen of warmtepompen voor verwarming. Hierdoor wordt het elektriciteitsnetwerk meer belast en bestaat zelfs het risico dat het in de toekomst overbelast raakt op piekmomenten, wanneer bijvoorbeeld iedereen thuis komt van zijn werk en de elektrische wagen wilt opladen.
2. Wat is het verschil tussen kW en kWh?
Vermogen en energieverbruik zijn gerelateerde maar verschillende concepten. Vermogen is de snelheid waarmee energie wordt gebruikt of opgewekt, gemeten in Watt (W). Energieverbruik is de totale hoeveelheid energie die wordt gebruikt gedurende een bepaalde periode, gemeten in wattuur (Wh) of kilowattuur (kWh).
Energieverbruik (Wh) = Vermogen (W) x Tijdsduur (h)
Het vermogen geeft aan hoeveel energie per seconde wordt gebruikt of opgewekt, terwijl het energieverbruik aangeeft hoeveel energie er gedurende een bepaalde periode is gebruikt. Het energieverbruik is afhankelijk van het vermogen en de tijd waarin het vermogen wordt gebruikt.
Een gloeilamp kan als voorbeeld dienen. Het vermogen van een gloeilamp wordt uitgedrukt in watt en geeft aan hoeveel elektrische energie per seconde wordt gebruikt om licht te produceren. Het energieverbruik van de gloeilamp wordt uitgedrukt in Wattuur of kiloWattuur en geeft aan hoeveel energie er gedurende een bepaalde periode is verbruikt om licht te produceren. Bijvoorbeeld, als u een 100 watt gloeilamp gedurende 10 uur laat branden, verbruikt u 1.000 wattuur of 1 kilowattuur aan energie.
Kort samengevat, vermogen geeft de snelheid van energiegebruik aan, terwijl energieverbruik de totale hoeveelheid energie aangeeft die gedurende een bepaalde periode is gebruikt.
Bekijk hieronder het illustratieve voorbeeld waarbij we het energieverbruik van een gloeilamp vergelijken met het opladen van een elektrische wagen. Je ziet meteen dat een elektrische wagen veel meer elektrische energie nodig heeft, deze energie moet door de kabels van het net tot aan jouw wagen getransporteerd worden. Een kabel kan maar een bepaalde hoeveelheid energie per uur transporteren zonder overbelast te geraken! Om kosten te besparen is het dus belangrijk dat je energie verbruikt op slimme momenten, bijvoorbeeld tijdens de dag als iedereen aan het werk is.
3. Is het capaciteitstarief een verdoken belasting bovenop de huidige factuur?
Neen, het capaciteitstarief is een nieuwe manier om nettarieven in rekening te brengen. Nettarieven zijn de kosten die de netbeheerder, zoals Fluvius in Vlaanderen, moet maken om elektriciteit bij jou thuis te leveren. Bij deze nieuwe berekening wordt niet alleen gekeken naar de hoeveelheid energie die je gebruikt, maar ook naar de mate waarin jouw verbruik het elektriciteitsnet belast.
Het capaciteitstarief maakt ongeveer 7 procent uit van de totale elektriciteitsrekening. Daarnaast zijn er nog andere kostenposten die bijdragen aan de factuur. De energiekost neemt het grootste deel in beslag, namelijk 79 procent. De resterende 21 procent betreft de overige nettarieven, en als laatste zijn er nog heffingen en BTW die 8 procent van de totale factuur uitmaken.
Het is nog steeds lonend om zuinig te zijn met energie, omdat de energiekost wel afhankelijk is van de hoeveelheid energie die je verbruikt. Hoewel het capaciteitstarief een nieuwe factor is, blijft het verminderen van je energieverbruik een manier om kosten te besparen.t is het capaciteitstarief?
4. Betaal je met een analoge meter minder nettarieven dan met een digitale meter?
Hoewel de manier waarop het uiteindelijke bedrag wordt berekend verschilt, zijn de totale kosten niet enorm verschillend.
Bij het gebruik van digitale meters hangt het bedrag af van maandelijkse piekmomenten, met een minimumbijdrage van 2,5 kW. In dit geval betaal je meer op basis van je vermogen, maar minder op basis van je verbruik.
Bij de klassieke meter is er een vast bedrag dat gelijk is aan de minimumbijdrage van 2,5 kW, maar de overige netkosten worden berekend op basis van je verbruik (in kWh). Je betaalt dus minder voor je vermogen, maar je verbruik weegt zwaarder door dan bij iemand met een digitale meter.
Over het algemeen compenseren deze twee berekeningsmethoden elkaar redelijk goed. Uiteindelijk is de klassieke meter gemiddeld ongeveer 2,1 eurocent duurder dan de digitale meter.
5. Word ik beboet voor pieken die hoger zijn dan 2,5 kW?
Elke kilowatt kost uiteindelijk evenveel, ongeacht het type meter. Een vastgestelde grens van 2,5 kW is vastgesteld om de gezondheid van ons elektriciteitsnet te waarborgen. Bij een digitale meter wordt dit berekend op basis van een minimumbijdrage, terwijl bij een klassieke meter een vaste bijdrage geldt. Het overschrijden van deze grens heeft geen directe gevolgen. De gemiddelde piekbelasting in Vlaanderen ligt rond de 4,37 kW.
6. Worden mensen met meer elektrische toestellen benadeeld door het capaciteitstarief?
Neen, het is nog steeds mogelijk om meerdere apparaten tegelijk te gebruiken, elektrisch te koken of je warmtepomp te laten draaien. Je hoeft je hele dag niet om te gooien of comfort op te geven. Voornamelijk mensen met 'zware verbruikers', zoals elektrische voertuigen of warmtepompen, worden gevraagd om hun stroomverbruik anders te plannen en het verbruik meer te spreiden.
We raden aan om minder essentiële apparaten niet tijdens piekmomenten in te schakelen. Schakel bijvoorbeeld de droogkast pas in nadat je hebt gekookt, en stel de vaatwasmachine in om 's nachts de afwas te doen.
Zware verbruikers kunnen ook dit principe toepassen. Laad je elektrische auto niet op tijdens het koken, maar wacht tot later. Voor je warmtepomp kun je een timer instellen om tijdelijk niet te werken tijdens jouw piekmoment. Een warmtepomp draait vaak, maar op een lager vermogen, dus op zichzelf veroorzaakt het geen grote pieken. Als je warmtepomp een slimme regeling heeft, zal deze zich automatisch afstemmen op het algemene energieverbruik van je woning, waardoor je nog meer kunt besparen.
7. Tellen mijn injectiepieken van mijn zonnepanelen ook mee voor het capaciteitstarief?
Nee, het capaciteitstarief is alleen van toepassing op de elektriciteit die je van het net afneemt. Het heeft geen invloed op de elektriciteit die je injecteert of op eventuele pieken die ontstaan door de injectie. Mensen die zonnepanelen hebben (met een installatie kleiner dan 10 kVA) betalen geen injectietarief.